• Cyberprzestrzeń i cechy cyberkultury
• Pojęcia: intertekstualność i interobrazowość
• Memy a teksty kultury
• Wędrówka wytworów kultury symbolicznej (realność-wirtualność-realność)
  
  

Jak rozpatrywana jest cyberprzestrzeń w naukach humanistycznych?

W odniesieniu do człowieka jako:

1. Zagrożenie zachowania „poczucia rzeczywistości”
2. Zatarcie granicy pomiędzy rzeczywistością̨ „sztucznie” generowaną̨ a „naturalną”
3. Denaturalizacja rzeczywistości, uczynienie przestrzeni symulowaną, wirtualną̨
4. Metafizyczne, mistyczne ujmowanie cyberprzestrzeni pobudza wyobraźnie, stanowi atrakcyjną metaforę, ale nie oferuje rzetelnej wiedzy
5. Deterytorializacja, zagrożenie dla władzy, zanik państw, pogłębianie istniejących nierówności społecznych
6. Brak cenzury, chaos, łatwa dyskredytacja (M. Szpunar)

CECHY

W związku z tym, że użytkownicy sieci tworzą społeczność, to ta posiada nabyła kulturę. CYBERKULTURA to nowe oblicze kultury popularnej wykorzystującej multimedia, w tym głównie komputery oraz sieć. Dlaczego nowe? Bo w odróżnieniu od kanonu, tego, co przez wieki było stałe. Cyberkultura obejmuje zjawiska związane z nowym układem komunikacyjnym, przenikające z cybernetycznej przestrzeni wirtualnej w przestrzeń realną i odwrotnie.

Do jej najważniejszych cech należą:

• interaktywność,
• multimedialność,
• autonomia,
• metakomunikacja społeczna,
• wirtualność,
• brak centrum,
• nowa relacja twórca-odbiorca w odniesieniu do sztuki,
• rezygnacja z akademickiej, zinstytucjonalizowanej formy kultury,
• w cyberkulturze element realny miesza się z fikcyjnym, zespala z nim i tworzy nową, wirtualną rzeczywistość,
• subkultura elektroniczna odznacza się się specyficznym stylem, językiem, żargonem.

Cyberkultura 1	Cyberkultura 2
to podejście dualistycznie w oparciu na prostej opozycji pomiędzy tym, co jest online i offline	to, co obecne online, nierozłącznie wiaże się z tym, co funkcjonuje offline

Twórcą̨ terminu INTERTEKTUALNOŚĆ́ była pod koniec lat 60. francuska krytyk literatury i filozof − Julia Kristeva. Pomysł Kristevej był dotąd wykorzystywany przede wszystkim w badaniach tekstów artystycznych, a więc w obszarze literaturoznawstwa − badacze zajmowali się związkami międzytekstowymi znaczącymi dla danego dzieła, a więc zamierzonymi przez autora i widocznymi dla czytelnika, który winien podczas lektury zdawać sobie z nich sprawę. Element zapożyczony podlega rekontekstualizacji − w nowym otoczeniu może pełnić funkcje czasem zupełnie inne niż te, które były mu przypisane w pierwotnym kontekście. Relacje intertekstualne są zatem pewnym rodzajem zaplanowanej gry − zaproponowanej przez autora i podejmowanej przez odbiorcę, który odkrywa zamierzone odwołania i odczytuje nawiązania w takiej mierze, w jakiej pozwala mu na to jego kompetencja lekturowa.

Powstał również termin INTEROBRAZOWOŚĆ (słowo zapożyczone z niemieckiego Interbildlichkeit), który jest wpisuje się w nurt szeroko rozumianej lingwistyki (powiązanej z badaniami socjologicznymi i etnograficznymi). Nurt ten otrzymał nazwę visual culture. Obrazy przestały być produktami (zakończonymi dziełami), cyberkultura spowodowała ich płynność, stały się procesem dynamicznym. W cyberkulturze obrazy i (i ich powiązania z innymi obrazami lub tekstami) postrzega się obecnie jako pewnego rodzaju artefakty (czyli przejawy funkcjonowania danej kultury), które często funkcjonują w pamięci zbiorowej danej grupy i dają się zakodować czy sklasyfikować.

Dobrym, najprostszym przykładem może tu być projekt łączenia starych fotografii z nowymi w technice cyfrowej.

Zadanie 1.

Chcemy ten produkt przeanalizować, musimy postawić serię pytań i postarać się na nie odpowiedzieć?

1. społeczna historia powstania obrazu (powiązana z konkretnym miejscem, kontekstem, sytuacją),

2. obiekt/cykliczność obrazu, produkcja, konsumpcja, dystrybucja (możemy nazwać autora? (w przypadku memów niekoniecznie), produkcja (prosta, wykorzystany program do obróbki zdjęć),

3. aktywność kognitywna (poznawcza), emocjonalna, społeczna związana z obrazem (jest pomierzalna w sieciach społecznościowych: like it!, ilość udostępnień, właściciel domeny ma podgląd na IP odwiedzających i może ich ilość ocenić),

4. społeczna tożsamość oglądających i ich indywidualne interpretacja — wyrażane są głównie za pomocą komentarzy, mogą być odpowiedzi obrazowe (zamieszczanie obrazu lub linku). Tak samo jak w intertekstualności twórca zakłada, że obraz, który tworzy wszyscy odbiorcy zrozumieją (np. jakaś aluzja, dowcip)
   

Zadanie 2.

Popatrz na obraz i postaraj się na początek określić jego potencjał znaczeniowy (bez warstwy tekstowej). Kto jest autorem obrazu? Co obraz przedstawia? Co wiemy o tym obrazie? Jakie są nasze kompetencje do jego odczytu?

Zdobycie wiedzy do odczytu w przypadku ich braku (pani opowie o tym obrazie) = (wiedza + doświadczenie)

Obraz może (jest) wam znany, ponieważ odnosi się do naszej kultury narodowej i seria memów, która z nim powstała jest zrozumiała dla nas, ale czy przyjąłby się on w innych kulturach?

Mając na uwadze cyberkulturę jej jednym z najpopularniejszych na świecie produktów jest mem. Odbiór intertekstualny memów jest uzależniony od przygotowania do podjęcia zaproponowanej przez autora gry semantycznej i od umiejętności kojarzenia czasem odległych faktów tekstowych i artefaktów kultury. W wypadku memu internetowego gra intertekstualna jest bardziej skomplikowana niż w wypadku tradycyjnych tekstów literackich, ponieważ odnosi się̨ do różnych systemów znakowych współistniejących w samym memie – ikonicznych i werbalnych, często oprócz nawiązań do memów sieciowych, proces odkrywania związków intertekstualnych wymaga dodatkowo odkrycia pozasieciowych odniesien tekstowych.

Klasyfikacji memów na tym etapie nie omawiamy, będziemy to robić w kolejnych edycjach przedmiotów przy komputerze, teraz natomiast skupimy się na analizie

 

Teraz poszukajcie memów wpisując w wyszukiwarkę - Uwaga na*** salto!

Rozumiemy, że obraz z Piotrem Skargą był przez kogoś oglądany, może nawet szczegółowo. Poza, w której jest przedstawiony, przypomina pozycję startową przy wykonywaniu ćwiczenia gimnastycznego. Nie wykluczone, że fraza do podpisu mema została zaczerpnięta z YouTube lub slangu młodzieżowego.

Zadanie 3. Podejmijmy próbę analizy interobrazowości w oparciu o wskazane kryteria z Zadania 1?

Zadanie 4. Czy dana seria memów będzie zrozumiała dla innej kultury? Jakie musiałyby być spełnione warunki?

NA DESER - Dyskusja wokół memów powstałych z dzieł Jana Matejki (oglądamy komentarze)
P. Lewandowski, Pamięć zbiorowa i internetowe memy, czyli kto się śmieje z historii Polski?

Sytuacja nieco inna: materiał o zasięgu globalnym "Mona Lisa". Zakłada się, że wszyscy mają taką samą wiedzę na temat tego jednego z najbardziej rozpoznawalnych i najczęściej reprodukowanych obrazów świata.

Zadanie 5. Wpisz w wyszukiwarkę hasło: Mona Lisa (potem przejdziemy na jeja.pl)

Analiza wizerunku uniwersalnego, artefaktu kultury symbolicznej - losy i wędrówka - Otwórz plik w przeglądarce >